7 maja to Światowy Dzień Astmy. To groźna choroba, która też zabija

Astma to choroba manifestująca się zwykle przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych, któremu towarzyszy zespół objawów takich jak świszczący oddech, trudności w oddychaniu lub uczucie ściskania w klatce piersiowej i kaszel.

Jej objawy mają różną intensywność i zmienność w czasie, czemu odpowiada, zróżnicowanego stopnia zmienne ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Jest ono wywołane przez zwężenie dróg oddechowych, na które składają się: skurcz mięśni gładkich, obrzęk błony śluzowej dróg oddechowych, nadmierna ilość wydzieliny śluzowej oraz przebudowa ściany oskrzeli. W miarę upływu lat życia z astmą u chorego i przebudowy ściany dróg oddechowych, może rozwinąć się niewydolność oddechowa.

– Ostatnie lata upłynęły pod znakiem szczegółowych badań dotyczących zapalenia towarzyszącego astmie oskrzelowej. Na podstawie poznawania patomechanizmów choroby wyróżniono wiele ich typów w tym zapalenie alergiczne, zapalenie eozynofilowe, zapalenie typu T2 czy efekty niezależne od T2; jest to zależne od aktywacji komórek nabłonka przez alergeny, wirusy, bakterie czy też zanieczyszczenia – wyjaśnia prof. Karina Jahnz-Różyk, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii Alergologii i Immunologii Klinicznej w Wojskowym Instytucie Medycznym – PIB, a także krajowa konsultantka w dziedzinie alergologii.iii

Z kolei ze względu na cechy kliniczne i fizjologiczne choroby można wyróżnić: astmę ciężką, umiarkowaną i łagodną; występującą z przewlekłą obturacją oraz oporną na leczenie. Specjaliści odróżniają także postać o wczesnym (w dzieciństwie) lub późnym (w wieku dorosłym) początku. W klasyfikacji pod uwagę bierze się także czynniki wywołujące astmę. Objawy choroby mogą występować w związku z nadwrażliwością na aspirynę i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne, jej podłożem może być alergia np. na pyłki roślin czy roztocza, ekspozycja na czynniki związane z wykonywanym zawodem czy narażenie na czynniki drażniące; istnieje też astma wysiłkowa i okołomenopauzalna.

Szacuje się, że w Polsce choroby alergiczne mogą dotyczyć 40 proc. populacji (ok. 15 mln mieszkańców), przy czym najczęstszą ich manifestacją jest nieżyt górnych dróg oddechowych, dotykający 25 proc. populacji (9 mln), na drugim miejscu znajduje się właśnie astma – 12 proc. populacji (4 mln), a za nią – atopowe zapalenie skóry dotykające 7-9 proc. populacji (2,5 – 3 mln).

– Pod opieką Narodowego Funduszu Zdrowia jest około 2 mln pacjentów z przewlekłymi postaciami astmy, przy czym astma ciężka dotyczy 35-40 tys. Są to osoby wymagające leczenia na piątym stopniu farmakoterapii. Biorąc pod uwagę epidemię chorób alergicznych, którą obserwujemy na co dzień, warto wspomnieć, że widzimy coraz więcej nietypowych manifestacji alergii, ciężkich postaci prowadzących do wstrząsu anafilaktycznego, alergii pokarmowych i alergii na leki. To istotny problem z punktu widzenia zdrowia publicznego. Zależy nam na tym, by system opieki zdrowotnej był na to przygotowany – mówi prof. Maciej Kupczyk z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, który jest także prezydentem Polskiego Towarzystwa Alergologicznego (PTA).

Jednak nawet astma klasyfikowana jako łagodna może być zagrożeniem dla zdrowia i życia. Jak podaje prof. Jahnz-Różyk, 30 do 37 proc. pacjentów z taką astmą doznaje zaostrzenia choroby, 16 proc. jest zagrożonych zgonem, a 15 proc. umiera. Przyczyną zagrożenia jest nieprzewidywalność czynników takich jak ekspozycja na pyłki czy zanieczyszczenia powietrza oraz niestosowanie się do zaleceń lekarskich.