Czołg IS-2 (Iosif Stalin)
Czołg IS-2 (Iosif Stalin)
Latem 1943 roku powstał w zakładach w Czelabińsku pierwszy model nowego czołgu ciężkiego. Początkowo nosił on oznaczenie "obiekt 237". Jego głównym konstruktorem był N. F. Szaszmurin.
8 sierpnia 1943 czołg został przyjęty do uzbrojenia Armii Czerwonej. Nowy pojazd otrzymał oznaczenie (IS Iosif Stalin) lub IS-85. Czołg był uzbrojony w armatę D-5T kal. 85 mm. Miał masę ok. 44 t. Wyprodukowano tylko 107 egzemplarzy.
Ponieważ w tym okresie powstał czołg średni T-34-85 uzbrojony w identyczną armatę, zaszła potrzeba wzmocnienia uzbrojenia czołgu ciężkiego. Szybko wdrożono do produkcji czołg uzbrojony w armatę D-25T kalibru 122 mm. Nosił on początkowo oznaczenie "obiekt 240".
Po przyjęciu do uzbrojenia zmieniono je na IS-2. W trakcie produkcji czołg ulegał modernizacji. Wprowadzono w jego armacie półautomatyczny zamek klinowy, w celu zwiększenia szybkostrzelności działa. Modernizacji uległ kadłub czołgu, a zwłaszcza kształt jego przednich płyt. Na włazie dowódcy zamontowano podstawę dla wielkokalibrowego karabinu maszynowego DSzK kal. 12,7 mm.
Zmodernizowane pojazdy nosiły oznaczenie IS-2m. Do zakończenia wojny ogółem zbudowano ok. 3400 czołgów IS-1 i IS-2.
Temat powracał, bo jedni mieszkańcy żądali usunięcia pomnika, tłumacząc, że jest to relikt przeszłości komunistycznej, a inni uważali, że od lat wpisał się w krajobraz Lęborka. Przekonywali, że nie wolno go ruszać, bo to rzadki czołg - w kraju jest takich zaledwie kilka. W obronie pojazdu stanęli między innymi radni Włodzimierz Klata i Krzysztof Siwka, miłośnik historii.
Przeczytaj więcej: Internauci: Won z tym czołgiem, to nie zabytek, ale złom!
- Przez lata w mediach pojawiały się różne opinie, często według mnie demagogiczne i pozbawione pełnej wiedzy - mówi Krzysztof Siwka.- Sprawę badałem kilka lat. Skoncentrowałem się między innymi na odparciu często powtarzanych sloganów i odpowiedzi na pytania. Czołg jest produkcji radzieckiej, ale polski. Służył w polskim wojsku w 4. Pomorskim Pułku Czołgów Ciężkich i tego pułku barwy przywrócili mu kilka miesięcy temu żołnierze z lęborskiej jednostki.
Brał najprawdopodobniej udział w walkach razem z naszymi chłopcami, m.in. w krwawych bojach o przełamanie Wału Pomorskiego pod Mirosławcem i o Kołobrzeg. Krew przelana za ojczyznę jest jednakowej barwy.
Przeczytaj więcej: Po 40 latach czołg zniknie z Parku Chrobrego
- Czołg musi tu zostać, bo tu jest jego dom. Po wojnie, od 1951 do czasu rozformowania w 1956 roku, 4. Pomorski Pułk Czołgów Ciężkich stacjonował w Lęborku - dodaje Siwka. - Po jego rozformowaniu nasz pojazd najprawdopodobniej - badam tę sprawę w Centralnym Archiwum Wojskowym - trafił do pułku czołgów średnich do Słupska, ale po rozkazie w sprawie przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oddziałów frontowych oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek, tradycje 4. Pomorskiego Pułku Czołgów Ciężkich kontynuował 4. Pomorski Pułk Desantowy z Lęborka.
Przeczytaj więcej: Wojna o lęborski czołg. Nikt nie chce odpuścić
I wtedy, po około 10 latach, w 1968 roku czołg powrócił do Lęborka. Wszystkie kolejne jednostki wojskowe w Lęborku kontynuują tradycje 4. Pomorskiego Pułku Czołgów Ciężkich. Od ponad 40 lat czołg wrósł w krajobraz Lęborka, jest atrakcją dla dzieci i ciekawym eksponatem, przy którym wielu mieszkańców miasta wykonuje sobie zdjęcia.
Radni zaapelowali, by przy czołgu stanęła tablica informująca o jego historii. Urzędnicy ratusza zapewniają, że pojawi się ona jeszcze w tym roku.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?