Jak słupska bezpieka strzegła pomnika z czerwoną gwiazdą

Około 1 w nocy 19 kwietnia 1979 roku w Nowej Hucie nieznani sprawcy chcieli wysadzić pomnik Lenina. Zamach nie udał się. Wódz rewolucji stracił jedynie piętę, ale wybuch był głośny i mocny.

Powypadały szyby we wszystkich okolicznych budynkach, a jeden z mieszkańców dostał zawału serca.

W samej Nowej Hucie w poszukiwaniu przestępcy przesłuchano m.in. 4000 osób - nawet uczniów z podstawówek uczęszczających na kółka chemiczne. Jednak sprawcy nie wykryto - groziło mu nawet 15 lat więzienia.

Ostatecznie - Andrzej Szewcuwaniec - autor zamachu, ujawnił się dopiero pod koniec lat 80. XX wieku, kiedy jego akcja w myśl przepisów kodeksu karnego uległa przedawnieniu.

Twierdził, że wybuch się nie udał, bo przemokły lonty, a jeden z ładunków po prostu spadł. Niemniej w 1979 roku wybuch wywołał paniczne wręcz działania Służby Bezpiczeństwa w całym kraju.

Dotknęły one również regionu słupskiego. Ślad tych działań znajdujemy w opasłym tomie akt pod nazwą "Wulkan" SB w gdańskim archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.
"Wulkan" to niezmiernie interesujące akta - są tu opisane pojedyncze wybryki obywateli PRL, którzy w przypływie śmiałości występowali przeciwko ludowej ojczyźnie np. podpalenie trybuny honorowej przed 1 Maja, zdjęcia tablicy z jakiegoś pomnika lub rzucenia butelką w komitet partii.

Wśród nich jest także "sprawa zabezpieczenia pomnika w Smołdzinie". Z akt wynika, że po wybuchu w Nowej Hucie bezpieka wydała rozkaz otoczenia małego postumentu z czerwoną gwiazdą.

Miało to polegać na całodobowych dyżurach pełnionych z ukrycia. Co ciekawe, wydano także polecenie, by opiekujący się pomnikiem w Smołdzinie byli zaopatrzeni w broń krótką z ostrą amunicją. Akcję odwołano dopiero po miesiącu.

Nie wiadomo, czy Służba Bezpieczeństwa spodziewała się jakiejś akcji wywrotowej. Pomnik pamięci żołnierzy Armii Czerwonej w Smołdzinie stoi do dziś.