Andrzej

W średniowiecznej polszczyźnie pojawiały się dziś niespotykane formy żeńskie - Andrzeja, Ondrzeja. Świadectwem popularności kultu św. Andrzeja jest ludowy zwyczaj zwany "Andrzejkami". Forma żeńska: Andrea.

Andrzej to człowiek szczery, odważny, niezwykle wnikliwy. Potrafi nie tylko inicjować przedsięwzięcia, ale także sprawnie je przeprowadzać. Uzdolniony kierownik, chętnie radzi innym. Wyróżnia się w działalności publicznej. Troszczy się szczególnie o tych, którzy dużo wycierpieli. Posiada uzdolnienia telepatyczne.

Bardzo dobrze układa sobie życie, wybiera dobrą żonę, dzieci wychowuje na porządnych ludzi. Jego potomstwo ma wszelkie szanse, by odegrać ważką rolę w życiu naukowym. Założone przez Andrzeja ognisko rodzinne może uchodzić za wzór do naśladowania.

Patron

Święty Andrzej Apostoł, brat Szymona Piotra. Jeden z pierwszych uczniów Jezusa Chrystusa. Przyprowadził do Jezusa swego brata, Piotra, mówiąc mu: "Znaleźliśmy Mesjasza". Poniósł śmierć męczeńską około 65. roku, powieszony za nogi na krzyżu w kształcie litery X (Krzyż św. Andrzeja). Patron:
Austrii,
Grecji,
Hiszpanii,
Holandii,
Niemiec,
Rosji,
Szkocji,
podróżnych, rybaków, rycerzy, rzeźników, małżeństw oraz chorych na różyczkę i czerwonkę.

W dniu wspomnienia św. Andrzeja kończy się rok liturgiczny i zaczyna Adwent. Stąd zwyczaj zgadywania przyszłości, choćby z lanego na wodę roztopionego wosku. (Wspomnienie 30 listopada)

Święty Andrzej, metropolita Krety. Żył w latach 660-740. Bronił czci ikon. Zapoczątkował nowy rodzaj pieśni kościelnej, zw. kanonem. Najsłynniejszym jego dziełem jest Wielki kanon pokuty. Szczególną cześć odbiera w Kościele Wschodnim. (Wspomnienie 4 lipca)

Święty Andrzej Świerad, Andrzej Żurawek, pustelnik i asceta. Prowadził ascetyczny sposób życia. Spał w pozycji siedzącej na pniu, otoczonym ostrymi prętami. Na pół legendarny krzewiciel chrześcijaństwa na ziemi sądeckiej, przebywał prawdopodobnie nad Dunajcem; później wraz z uczniem Benedyktem przybył do opactwa św. Hipolita na górze Zobor k. Nitry (Słowacja), gdzie wstąpił do zakonu benedyktynów i osiadł w pobliskiej pustelni leśnej. Otoczony kultem w pd. Polsce, na Słowacji, Morawach i Węgrzech. (Wspomnienie 13 lipca)

Św. Andrzej Corsini, biskup Fiesole, pochodził z możnego rodu florenckiego. Żył w latach 1202-74. Słynął z miłosierdzia i jednania zwaśnionych miast wł. (Wspomnienie 4 lutego)

Św. Andrzej Avellino, kaznodzieja i spowiednik. Żył w latach 1521-1608. Kierował domem generalnym teatynów w Neapolu. Uchodził za orędownika dobrej śmierci. (Wspomnienie 10 listopada)

Św. Andrzej Bobola, urodził się około 1591 roku. Był polskim jezuitą, zwano go "łowcą dusz". Schwytany przez Kozaków 16 maja 1657 roku, był torturowany i w okrutny sposób zabity. Kult św. Andrzeja Boboli w Polsce nie słabnie od wieków. Jest patronem kolejarzy. Św. Andrzeja Bobolę w dawniejszej ikonografii przedstawiano z dwiema szablami wbitymi w kark i lewą rękę. (Wspomnienie 16 maja)

Św. Andrzej Hubert Fournet, pochodził z Francji. Żył w latach 1752-1834. Wraz ze św. Joanną założył zgromadzenie Córek Krzyża. (Wspomnienie 13 maja)

Św. Andrzej Kim Taegon, pierwszy kapłan koreański Został ścięty wraz ze swymi towarzyszami. Kanonizowany w 1984 r. przez papieża Jana Pawła II, wraz z innymi męczennikami koreańskimi.

Św. Andrzej Beltrami, salezjanin (1870-97). Był autorem biografii świętych, m.in. żywotu św. Stanisława Kostki.

Znane postacie

Andriej Rublow, rosyjski malarz ikon (ok. 1360-1427)
Andrea del Castagno, (Andrea di Bartoldi di Simone), malarz włoski (ok. 1421-19 VIII 1457)
Andrzej Frycz Modrzewski, autor "O poprawie Rzeczypospolitej" (ok. 1503-1572)
Jan Andrzej Morsztyn, polski poeta barokowy (24 VI 1621-8 I 1693)
Andrzej Zamoyski, kanclerz wielki koronny (1717-1792)
André Marie Ampére, francuski fizyk i matematyk (22 I 1775-10 VI 1836)
Andrzej Strug, właśc. Tadeusz Gałecki, pisarz polski (1871-1937)
André Breton, pisarz fancuski (19 II 1896-28 IX 1966)
Andrzej Brzozowski, polski reżyser filmowy (ur. 1916)
Andrzej Munk, polski reżyser filmowy (16 XI 1921-20 IX 1961)
Andriej Sacharow, fizyk radziecki, obrońca praw człowieka (1921-1989)
Andrzej Wróblewski - Ibis, dziennikarz polski (ur. 1922)
Andrzej Braun, pisarz polski (ur. 19 VIII 1923)
Andrzej Szczepkowski, aktor polski (1923-1997)
Andrzej Łapicki, aktor polski (ur. 11 XI 1924)
Andrzej Szczypiorski, pisarz polski (3 II 1929-16 V 2000)
Andrzej Wajda, polski reżyser filmowy (ur. 6 III 1926)
Andrzej Konic, polski aktor i reżyser (ur. 1926)
Andrzej Micewski, polski publicysta (ur. 3 XI 1926)
Andrzej Wielowieyski, polski polityk (ur. 16 XII 1927)
Andrzej Strumiłło, malarz polski (ur. 1928)
Andy Warhol (Andrew Warhola), amerykański twórca pop-artu (6 VIII 1928-22 II 1987)
Andrzej Bursa, poeta polski (21 III 1932-15 XI 1957)
Andrzej Drawicz, polski tłumacz i krytyk literacki (20 V 1932-15 V 1997)
Andrzej Kurylewicz, kompozytor polski (ur. 24 XI 1932)
Andriej Tarkowski, rosyjski reżyser filmowy (4 IV 1932-28 XII 1986)
Andrzej Kopiczyński, aktor polski (ur. 1934)
Andrzej Garlicki, historyk polski (ur. 3 VI 1935)
Andrzej Kondratiuk, polski reżyser filmowy (ur. 20 VII 1936)
Andrzej Blikle, polski przedsiębiorca i informatyk (ur. 1939)
Andrzej Żuławski, polski reżyser filmowy (ur. 22 XI 1940)
Andrzej Zaorski, aktor polski (ur. 1943)
Andrzej Olechowski, polski polityk (ur. 9 IX 1947)
Andrzej Bachleda-Curuś, polski narciarz (ur. 2 I 1947)
Andrzej Mleczko, polski artysta plastyk (ur. 1949)
Andrzej Pągowski, polski grafik (ur. 1953)
Andrzej Anusz, polski historyk (ur. 1965)

Przysłowia

Jędrek - mędrek.
Gdy święty Andrzej ze śniegiem przybieży, sto dni śnieg na polu leży.
Miękko na Andrzeja, oj! niedobra nadzieja.
Na świętego Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja.
Kiedy na Andrzeja poleje, poprószy,
caly rok nie w porę rolę moczy, suszy.
Idź, głupi Jędrysku, za dzwonkiem!
Zdybali się dwa Jędruchy:
jeden ślepy, drugi głuchy.
Na święty Andrzej szukają baby przędzy.

Aforyzmy

Tam, gdzie historii wiatr wieje,
Gdzie fruwają idee,
Gdzie się rozjaśnia,
Gdzie dnieje,
Gdzie dzieją się panateneje,
Gdzie białe kwitną nadzieje,
Śmiech śmieje się,
Wino leje,
(...)
Gdzie orze się
i sieje -
Tam wsiędzie swoje trzy grosze
Zawsze wtrącają Andrzeje.
(Ludwik Jerzy Kern)

Imieniny

6 stycznia,
19 stycznia,
4 lutego,
12 kwietnia,
27 kwietnia,
13 maja,
16 maja,
12 lipca,
16 lipca,
17 lipca,
21 lipca,
1 listopada,
10 listopada,
24 listopada,
30 listopada,
10 grudnia